Szczawno - Zdrój

Szczawno - Zdrój - jedno z najstarszych uzdrowisk na Dolnym Śląsku. Źródła Szczawna obok szwajcarskich wód leczniczych, zalicza się do najstarszych w Europie. Położonym w dolinie potoku Szczawnik, na wysokości 417 m. n.p.m., Szczawno - Zdrój leży w pobliżu krańca Sudetów. Kotlinę w której usytuowane jest uzdrowisko obejmują pasma górskie. Pasma wzgórz, które otaczają dolinę Szczawnika, należą do zespołu Gór Wałbrzyskich, zbudowanych z osadowych tworów karbońskich pochodzenia wulkanicznego. Góry Wałbrzyskie charakteryzują się różnorodnymi formami krajobrazowymi, odpowiadającymi zróżnicowanej budowie geologicznej. Najwyższy szczyt Chełmiec - 869 m n.p.m. - drugi najwyższy szczyt Gór Wałbrzyskich. Na szczycie znajduje się wieża widokowa, z której szczytu w weekendy od maja do października, można podziwiać panoramę Gór Sowich, Masyw Ślęży, a przy dobrej widoczności nawet pasmo Karkonoszy wraz ze Śnieżką. Oprócz tejże wieży znajduję się tam zabudowania ośrodka TV, maszt telewizyjny o wys. 69 m, oraz postawiony w 2000 roku Krzyż Milenijny o wys. 45 m. Również na szczycie znajduje się węzeł szlaków turystycznych - żółty z Wałbrzycha, niebieski zaś ze Szczawna Zdroju i z Boguszowa Gorc, z którego prowadzi również szlak zielony. Oprócz szlaków, na sam szczyt prowadzi Droga Krzyżowa Trudu Górniczego.
Odkrycia wykopaliskowe, dokonane w latach 1907 - 1912, dowodzą wykorzystywanie źródeł leczniczych przez wczesnosłowiańskie plemiona, które zamieszkiwały te tereny.
Do kuracji pitnej używa się wód ze źródeł MIESZKO, DĄBRÓWKA, MŁYNARZ. Najstarsze tradycje w dziedzinie wskazań leczniczych, opisanych w "Fossilium Silesiae catalogus" wydanym w latach 1600 - 1601, posiada woda Mieszko. Źródło Dąbrówka wytryska w piwnicy sanatorium "Korona Piastowska". Od 1840 r. jego właścicielem był Karol Hauptmann, dziadek pisarza i poety Gerhardta Hauptmanna, urodzonego w tym domu. Żródło Młynarz wypływa w piwnicach Zakładu Przyrodoleczniczego. Nazwa pochodzi od istniejącego od 1800 r. tartaku i młyna, w miejscu wypływu źródła.

Rozkwit popularności źródła szczawiańskiego jako wody leczniczej rozpoczął się przy końcu XVI w. z inicjatywy, nadwornego medyka Hochbergów z Książa, Kaspra Schwenckfelda lekarza i przyrodnika jeleniogórskiego.
Pierwszą analizę wody ze źródła MIESZKO wykonał prof. Fiszer w 1814 r. W 1820 r. źródło obudowano halą w miejsce istniejącego od 1777r. małego pawilonu, który chronił kamienną studzienkę z 1599 r. Halę tę w 1836r. rozbudowano i połączono z galerią spacerową.

Dla rozrywki kuracyjnej publiczności służył wybudowany w 1822 r. teatr.
W 1910 r. oddano do użytku "Grand Hotel" - obecnie Dom Zdrojowy.
Szczawno Zdrój należy do największych i najlepiej wyposażonych uzdrowisk sudeckich. Uzdrowisko dysponuje szczawami alkalicznymi o dużej zawartości dwutlenku węgla. Źródła tutejsze, przepływające przez kamienno - piaskowe pokłady, znane były od XIV w. i od tego czasu rosła sława wód salzbruńskich (szczawieńskich).

Henryk Wieniawski (1835 - 1868) - znakomity skrzypek wirtuoz światowej sławy. Koncertował w Szczawnie w 1855 r. Był on dwukrotnie na kuracji w Szczawnie, po raz drugi w 1867 r. Na pamiątkę jego koncertów w Szczawnie Zdroju odbywają się festiwale im. Henryka Wieniawskiego

Jedlina - Zdrój

Leży w Sudetach Środkowych, na zboczu wzniesienia Kobiela (544 m n.p.m.), należącym do Gór Wałbrzyskich. Otoczone ze wszystkich stron górami, miasto położone jest w wąskiej kotlinie. Wytryskują tu dwa źródła, których woda należy do rzędu lekkich szczaw żelazistych.
Tutejsze wody mineralne znane już były w drugiej połowie XVI w. Właściwy rozwój uzdrowiska datuje się od momentu nabycia osady przez austriackiego generała Seher Thossa w 1723 r. Rozbudowując uzdrowisko nadał mu od imienia swej żony nazwę Zdrój Karoliny (Charlottenbrunn). Z tego okresu pochodzi dawny Dom Zdrojowy, wielokrotnie przebudowywany. Jedynie gzymsy nadokienne zachowały się w pierwotnej postaci.

Autor: Katarzyna Kemus