W dawnej Polsce podczas wieczerzy wigilijnej najczęściej jadano kapustę z grochem lub grzybami, fasolę, ziemniaki, kasze, pierogi z grzybami, z soczewicą, z kapustą, z owocami, barszcz, zupę grzybową, kluski z makiem, kutię, kisiel owsiany a na deser struclę makową, piernik, łamańce, mak na słodko. Podczas wieczerzy pito kompot z suszonych owoców. Wszystkich potraw należało spróbować, aby zapewnić sobie dobry rok.

# Mak

Mak od wieków symbolizował obfitość. Mak z miodem podawany w Wigilię i Nowy Rok gwarantował przyszłe szczęście i powodzenie.

# Makowiec

W robieniu ciast jestem wierna starej szkole kulinarnej mojej mamy, a mama, która odziedziczyła po babci "to coś, czyli pewne wyczucie smaku, proporcji i harmonii, potrzebne w kuchni" przestrzega starych, wypróbowanych przez lata reguł jeszcze od babci. A więc ręcznie gniotę ciasto drożdżowe w miseczce tak długo, aż będzie samo odchodzić od ręki i miski. Myślę sobie wtedy (kiedy po kilku minutach tego ugniatania jeszcze nie odchodzi), że łatwo i szybko to tylko się je. Następnie kładziemy w cieple nasze ugniecione (własną siłą!) ciasto i przykrywamy czystą ściereczką, a ono (o cudzie!) rośnie (to znaczy, że drożdże były świeże). Wtedy wyjmujemy stolnicę, posypujemy jej powierzchnię mąką, aby się do niej nasze ciasto nie przyklejało i wałkujemy pierwszą część ciasta. Smarujemy masą makową (wygodnie jest to robić dużym nożem) i zawijamy w rulonik. Wierzch ciasta smarujemy białkiem, by ładnie się błyszczał i umieszczamy w uprzednio wysmarowanej tłuszczem i oproszonej mąką długiej i wąskiej foremce. Pieczemy w średnio gorącym piekarniku około godziny.

Mak

Na 50 dkg zmielonego maku potrzebujemy 5 dkg masła roślinnego, 30 dkg cukru, rodzynki, orzechy i zapach migdałowy. Wszystko to przesmażamy około 15 minut ciągle mieszając i dodajemy cztery łyżki miodu. Tata jak co roku przygotowywuje dwukrotnie zmielony przez maszynkę mak, (a także farsz do pasztecików).

Ciasto drożdżowe

Drożdże, całe opakowanie (one są pakowane po 10 dkg), pokruszyć z 3-ma łyżeczkami cukru, szklanką mleka i z 1/3 kg mąki. Zamieszać do uzyskania konsystencji gęstej śmietany i pozostawić w ciepłym miejscu do wyrośnięcia. To ma rosnąć, więc przewidująco robimy to w większym naczyniu.
Żółtka z pięciu jajek ucieramy na kogel-mogel z 3 szklankami cukru. Dodajemy szklankę mleka, roztopione i przestudzone masło roślinne (20 dkg), 3/4 kg mąki i nasze wyrośnięte drożdże. Na sam koniec dodajemy do ciasta pół łyżki soli.

# Paszteciki

Farsz do pasztecików to przysmażone na patelni pieczarki z cebulką i zmielone wraz z kapustą. Do farszu dodajemy jajko. Piec ok. 30-40 minut w średnio nagrzanym piekarniku.

Paszteciki robimy:

Ciasto drożdżowe jak na makowiec tylko mniej cukru więcej soli. Ciasto kroimy na kształt figury "karo" (mamy ją np. obok serduszek-kierów, w kartach do gry). Farsz nakładamy na środek i też zwijamy w rulonik, wychodzą zazwyczaj równiutkie i ładniutkie.

W tym roku wspólnie z mamą upiekłyśmy 98 pasztecików tj, sześć blach. Dużą część upieczonych pasztecików zamrażamy w zamrażarce i kiedy np. pojawiają się niezapowiedzeni goście podgrzewamy na patelni dodając odrobinę masła i kapkę wody, żeby były chrupiące i są wtedy "jak znalazł" do czerwonego barszczyku.

Autor: Katarzyna Kemus