Rynek Starego Miasta Na zdjęciu staromiejska Syrenka na tle kamienic po wschodniej stronie rynku - Franciszka Barssa. Od lewej kamienice od numeru 14 do numeru 2.

Zamknięty fasadami kamienic Rynek Starego miasta zajmuje powierzchnię 90 x 73 m. Od powstania na początku XIV wieku do początku XIX stulecia stanowił główny ośrodek życia politycznego, gospodarczego i kulturalnego Warszawy. Stąd, spod stającego na środku rynku do 1817 roku Ratusza miejskiego, wyruszyła w 1789 roku tzw. czarna procesja przedstawicieli mieszczan, pod przywództwem prezydenta miasta Jana Dekerta, z żądaniem praw dla mieszczan. W czasach zaborów na rynku odbywały się liczne manifestacje patriotyczne.

Do XV w. rynek otoczony był domami drewnianymi. Domy wokół rynku, wznoszone przez zamożnych mieszczan, były okazalsze od innych kamienic staromiejskich. W 1915 roku wraz z powstaniem polskiego samorządu miejskiego, zlikwidowano targ na rynku oraz nadano jego poszczególnym stronom imiona mężów zasłużonych dla miasta:

Strona północna - otrzymała imię prezydenta Warszawy z czasów Sejmu Czteroletniego, Jana Dekerta (1738-1790). Aktualnie kamienice po tej stronie zajmowane są przez Muzeum Historyczne miasta stołecznego Warszawy

• kamienica Montelupich - nr 42,
• kamienica Gagatkiewicza - nr 40,
• kamienica Talentich - nr 38,
• kamienica Pod Murzynkiem - nr 36,
• kamienica Kleinpoldowska - nr 34,
• kamienica Baryczkowska - nr 32,
• kamienica Kazubowska - nr 30,
• kamienica Falkiewiczowska - nr 28,

Prawa wschodnia - Franciszka Barssa (1760-1818), działacza mieszczańskiego

• kamienica Preysowska - nr 26, Narożna ul. Kamienne Schodki
• kamienica Skwarczyńskich - nr 24,
• kamienica Pod Fortuną - nr 22,
• kamienica Winklerowska - nr 20,
• kamienica Orlemusowska - nr 18,
• kamienica Greyberowska - nr 16,
• kamienica Kupcewiczowska - nr 14,
• kamienica Małodobrych - nr 12,
• kamienica Troperowska - nr 10,
• kamienica Ellebrantowska - nr 8,
• kamienica Gizińska - nr 6,
• kamienica Czempińska - nr 4,
• kamienica Bornbachowska - nr 2, w której aktualnie znajduje się kawiarnia Manekin

Lewa zachodnia - Hugona Kołłątaja (1750-1812), czołowego przedstawiciela polskiego oświecenia

• kamienica Simonettich - nr 15,
• kamienica Godswillera - nr 17,
• kamienica Wójtowska - nr 19, siedziba sądu ławniczego i wójta dziedzicznego Starej Warszawy,
• kamienica Friczowska - nr 21, obecnie mieści się w niej Restauracja Gesler,
• kamienica Klucznikowska - nr 21a,
• kamienica Anszultowska - nr 23,
• kamienica Rolińska - nr 25,
• kamienica Fukierowska - nr 27, obecnie mieści się w niej Restauracja Fukier,
• kamienica Gizińska - nr 29,
• kamienica Plumhoffowska, pod Św. Anną - nr 31

Południową nazwano natomiast imieniem Ignacego Zakrzewskiego (1745-1802), prezydenta miasta z czasów insurekcji kościuszkowskiej.

• kamienica Walbachowska - nr 1,
• kamienica Juchtowska - nr 3,
• kamienica Riaucourta - nr 5,
• kamienica Złocista - nr 7,
• kamienica Długoszowska - nr 9,
• kamienica Majeranowska - nr 11,
• kamienica Pod Lwem - nr 13,

Rynek Starego Miasta po zniszczeniach II Wojny Światowej. Fotografia pochodzi ze zbiorów Archiwum Państwowego m.st. Warszawy

Autor: Krzysztof Drupka