Ponad 93% terytorium Tadżykistanu zajmują góry trzech wielkich pasm: Tien-szanu, Ałaju i Pamiru (7495 m n.p.m.).

Najstarsze ślady osadnictwa na terenie Tadżykistanu pochodzą z okresu paleolitu.

Paleolit, termin stworzony w 1865 roku na oznaczenie najstarszego odcinka epoki kamienia łupanego (ale nie gładzonego), od około 2 mln do około 8 tys. lat p.n.e.. Paleolit ustąpił miejsca nowej kulturze, zwanej mezolitem i będącej etapem przejściowym między gospodarką łowiecko-zbieracką, typu paleolitycznego, i rolniczo - hodowlaną typu neolitycznego. Neolit jest to końcowy okres epoki kamienia poprzedzający epokę brązu.

W I tysiącleciu p.n.e. ziemie Tadżykistanu leżały w obrębie starożytnych państw: Baktrii i Sogdiany. Z tego okresu pochodzą ruiny miast, fragmenty architektoniczne, wyroby ceramiczne, monety.

Imperium perskie

W latach 545 do 540 p.n.e. Cyrus II wyruszył na podbój Azji Centralnej i zintegrował Baktrię i Sogdinę z imperium perskim, czyniąc te tereny silnym ośrodkiem cywilizacyjnym. W latach 20 IV w. p.n.e. tereny te zostały zdobyte przez Aleksandra Wielkiego i zasiedlone przez greckich kolonistów. W sztuce krzyżowały się elementy indoirańskie z antycznymi i chińskimi.

Autor: Katarzyna Kemus