Pierwsi kaszubscy emigranci głównie spod Kościerzyny i Bytowa, przez Hamburg, na pokładzie statku Agda dotarli do Renfrew w 1858 roku. W prowincji Ontario ciężką pracą i wysiłkiem urządzali farmy na kamienistej ziemi, pracowali w lesie, byli rybakami, a także zakładali w tutejszym atrakcyjnym otoczeniu pierwsze miejscowości.
Po prawie stu latach, w połowie XX stulecia, gdy wybudowano drogi dołączyli do nich emigranci przybyli do Kanady po II wojnie światowej. Wtedy to postawili sobie za cel "utrzymanie polskich tradycji na kanadyjskich Kaszubach i udokumentowanie historii tego regionu".

# Ciągłość przekazu

W Kanadzie zamieszkuje pół miliona Polaków, z czego Kaszubi stanowią kilkadziesiąt tysięcy. To przywiązanie do korzeni, własnej tożsamości, wbrew zmianom cywilizacyjnym, ciągłości naturalnego przekazu, zachowywania zwyczajów i kultury kaszubskiej, która jest dla nich świętością, kultywuje obecnie już piąte i szóste pokolenie pierwszego transportu dużej emigracji Kaszubów do Kanady.

# Potencjał

Dzień 19 marca jest Dniem Jedności Kaszubów, których na Pomorzu żyje około pół miliona.

W Polsce co roku odbywają się zjazdy Kaszubów. Pierwszy zjazd odbył się w czerwcu 1999 roku w Chojnicach, później był Hel, Wejherowo, Kartuzy, Słupsk, Kościerzyna, Łeba, Gdynia, Brusy, Gdańsk. Na zjazdach coraz więcej ludzi ubranych jest w barwne stroje kaszubskie.

Spotkania umacniają Kaszubów w przekonaniu, że uda im się jako społeczności zachować rdzeń własnej kultury, którego nieodłącznym elementem jest oczywiście język. Język kaszubski jest wartością niosącą ciągłość tradycji kaszubskiej.

Jarmark Kaszubski, Kaszubska Noc pod gwiazdami, Biesiada Kaszubska, kiermasz twórców ludowych czy Festiwal Muzyki to imprezy kulturalne podtrzymujące kulturę kaszubską. Możemy się tu dowiedzieć, że kaszubska galaretka z nóżek nazywa się Zylc i przypomnieć sobie, że znany nam śledź podawany w pomidorowo warzywnym sosie to śledź po kaszubsku.

Kultura i tradycja Kaszubów to potencjał z którego warto korzystać. Za stolicę Kaszub uważane są otoczone stromymi, malowniczo zalesionymi wzgórzami Kartuzy.

Autor: Katarzyna Kemus