Kartuzy to miasto położone na Pojezierzu Kaszubskim zwanym Szwajcarią Kaszubską, 35 km na południowy zachód od Gdańska. To malownicze miasto leży nad jeziorem Klasztornym. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1382 r., kiedy sprowadzono tu bogatych mnichów kartuzów (stąd nazwa miejscowości), którzy pozdrawiali się zwrotem "memento mori". Dziś można tu zwiedzić kościół poklasztorny zwany Kolegiatą Kartuską z XIV w. z oryginalnym dachem w kształcie wieka trumny i gwiaździstym sklepieniem. Rozwój przyklasztornej osady: rynku i ulic nastąpił w XIX w. Kartuzy po otrzymaniu praw miejskich w 1920 roku stały się jednym z centrów regionu kaszubskiego.

Centrum kartuskie promuje tradycję i kulturę kaszubską.
Niezmieniona od wieków kaszubska kultura, odrębność, zwyczaje i język przetrwały wieki, także dzięki pewnej izolacji z dala od szlaków kupieckich.

W Muzeum Kaszubskim im. Franciszka Tredera prezentowane są eksponaty świadczące o przeszłości kaszubskiej ziemi: kaszubskie hafty, tkaniny i stroje, wyroby z drewna, słomy i bursztynu.
Przebiegający tu szlak kajakowy Kółko Raduńskie łączy aż 10 kaszubskich jezior.

# Chmielno

W otoczeniu urokliwych, połączonych Radunią jezior leży miejscowość Chmielno. W Chmielnie zaczyna się jeden z ładniejszych szlaków turystycznych prowadzący przez 6 jezior: Białe, Kłodno, Raduńskie, Dolne, Brodno Małe i Wielkie, Ostrzyckie.
Chmielno to stara osada pomorska. Wzmianka o niej pochodzi już z 1220 roku. Na początku XIII w. była siedzibą kasztelana.
Chmielno położone jest kilka kilometrów od Kartuz, w kierunku południowo zachodnim, wśród wzniesień moreny czołowej. Na Złotej Górze znajduje się punkt widokowy 210 m n.p.m. Z okolic Chmielna rozciąga się śliczna panorama regionu.
Oryginalna ceramika Neclowska z Chmielna pochodzi ze znanego od kilku pokoleń warsztatu garncarskiego Neclów.

# Żukowo

Na tutejszych terenach odkryto jedne z najstarszych śladów osadnictwa z okresu kultury pomorskiej 700-400 lat p.n.e. Pierwsza zachowana wzmianka o istniejącej tu osadzie pochodzi z 1209 r. Z przyklasztornej osady rozrosła się w dolinie malowniczej Raduni miejscowość Żukowo.
W XII w. istniał tu klasztor norbertanek, słynny później ze szkoły dla córek patrycjuszy gdańskich i niepowtarzalnych haftów kaszubskich, "kaszebsczego wesziwu ", których cechą charakterystyczną jest przewaga niebieskiego koloru. Haft żukowski powstaje z siedmiu kolorów: trzech odcieni niebieskiego, a także czerwonego, zielonego, żółtego i czarnego; wyjątkowo stosuje się cieniowanie czerwieni w motywach róży. Na terenie gminy działają 4 koła haftu szkoły żukowskiej.

Zainspirowana kaszubskim haftem postanowiłam sama "sprawdzić się w tym temacie". Od czegoś trzeba zacząć, więc w sklepie z pasmanterią, kupiłam gotowy wzór, wraz z zestawem nitek i odpowiednią igłą. I tak, w długie zimowe wieczory, krok po kroku, powoli odnajdywałam zapomniane przyjemności naszych prababek. Haftowanie to zajęcie wyciszające, relaksujące i sprzyjające "układaniu własnych myśli", dające także konkretny i praktyczny rezultat np. własnoręcznie zrobiony prezent.

Otrzymaliśmy zapytania dotyczące strojów kaszubskich. W liście ze Szwecji zainteresowana osoba napisała: "Chcialabym dowiedziec sie gdzie na Kaszubach mzona kupic stroj kaszubski dla dziewczynek 10-16 lat czy osoby doroslej. Nie rozumiem dlaczego w Gdyni nie mzona kupic strojow kaszubskich, gdzie haft zblizony jest do haftu w Bleklinge na poludniu Szwecji. Wielu turystow ze Szwecji na pewno kupiloby chetnie wyroby z haftem kaszubskim, tylko, ze ciezko takie wyroby znalesc w Gdyni, Gdansku. Szwedzi sa zauroczeni wlasnie haftem kaszubskim, ktory jest podobny do ich haftow kolo Karlskrony."

Autor: Katarzyna Kemus