W dobie niepokojów międzynarodowych, a zwłaszcza wobec ostatnich tragedii w Londynie świat uświadomił sobie, że wzywanie do pokoju jest wciąż aktualne. Czynią to zarówno przywódcy polityczni, jak i religijni.

Mnisi buddyjscy wyrażają swoją modlitwę w sposób szczególny, poprzez mandale. Termin ten oznacza "centrum i to, co wokół". Mandala - usypany z kolorowego piasku misterny wzór jest obrazem naszego życia, to my jesteśmy środkiem w otaczającym świecie. Po zakończeniu całość jest uroczyście niszczona, a ziarenka piasku rozdawane ludziom na pomyślność.

Według słów kapłanów-lamów mandala posiada tak silną symbolikę przemian duchowych i dążenia do harmonii, że już samo spojrzenie na nią wystarczy, by człowiek zarzucił egoizm i troszczył się o dobro innych.

Te ceremoniały religijne przez wieki zamknięte były w murach tybetańskich klasztorów, dostępne jedynie dla wtajemniczonych. Od pewnego czasu jednak mnisi "wychodzą" ze swą obrzędowością.

W Bielskiej Galerii BWA obserwować można było żmudną, kilkudniową pracę dwóch lamów z Nepalu, sypiących ponad 2-metrowej średnicy mandalę. Przez kilka dni śledziłam postępy w internecie, wreszcie - już przedostatniego dnia dotarłam do Bielska.

Najpierw z zewnątrz, przez odsłonięte okna ujrzałam mnichów pochylonych nad kompozycją oraz otaczających ich obserwatorów. Po wejściu do BWA usłyszałam dziwny odgłos. Okazało się, że to dźwięk wydawany przez specjalne tubki. Dopiero niedawno zezwolono na ich stosowanie, dotąd mozaiki można było wykonywać jedynie ręcznie. Pocieranie pokarbowanej powierzchni patyczkiem - prócz efektów dźwiękowych, zapewniało równiutką warstwę. piasku. Jeden z lamów, widocznie bardziej sprawny manualnie, sypał elementy bez pomocy jakichkolwiek przyrządów.

Całość ceremonii prowadził polski lama od lat związany z naukami Buddy, Waldemar Zych, który przyjął imię lamy Rinczen. On to objaśniał poszczególne etapy pracy i odpowiadał na pytania zebranych. Prosił też, by nie brać wcześniej piasku, ani nie wkładać palców do pojemników, jako że prowadzi to do znieważenia świętości.

Piasek barwiony jest poprzez zanurzanie w kolorowych płynach, następnie suszony i przecierany, aby nie tworzyły się grudki. Kiedyś były to tylko kolory uzyskiwane dzięki naturalnym barwnikom.

Przed przystąpieniem do sypania mandali lamowie modlili się. Uwieńczenie pracy też związane było ze śpiewaniem mantr i obchodzeniem podestu. Końcowe momenty były bardzo emocjonujące, wszyscy starali się dostrzec chwilę nakładania ostatnich ziaren. Choć mozaikę wykonywano przez pięć dni po dziesięć godzin dziennie, lama mówił, że jest to niewystarczające. Gdyby były dwa dodatkowe dni, można byłoby misternie wykończyć także i rogi. Jeszcze oczyszczenie miotełką wokół i oczekiwanie na następny dzień, by wszystko zniszczyć...

Dzięki trójwymiarowym wzorom odniosłam wrażenie, że patrzę na olbrzymi tort pokryty cukierkowo-kolorowym marcepanem. Życzono mi "smacznego"...

Potem przyszedł czas na uwiecznienie dzieła, rejestrację dla uczniów, którzy będą się doskonalić w sztuce precyzji i cierpliwości. I zestawienie tradycyjnych strojów mnichów z nowoczesnymi aparatami fotograficznymi. Mnie też było dane wejść na drabinę, więc można podziwiać mandalę w całej okazałości.

Dotychczas ceremonie takie odbywały się już w Polsce w 1997 i 2002 roku. Podczas obecnego pobytu mnisi wykonają swoje niesamowite dzieła także w Warszawie oraz w Centrum Buddyjskim w Garbniku.

Mam nadzieję, że kolorowa relacja spodoba się i udowodni, że nawet w zabieganym i niepewnym świecie można na chwilę przystanąć i skoncentrować się na pięknie....

Autor: Grażyna Kowolik